Leo Krans

Bestel mijn boek

Hoe ontstaan gewoontes

Gewoontes, we hebben er zo velen. We zouden zelfs niet meer zonder kunnen. Maar wat zijn het nou en hoe ontstaan ze. En in sommige gevallen, hoe komen we er vanaf.

Een gewoonte is in feite niets meer en niets minder dan een soort programmaatje in je hersenen. Dit ontstaat door bijvoorbeeld bepaalde handelingen regelmatig te doen en daardoor ontwikkelt zich een gewoonte. Dit kan variƫren van een zenuwtrek tot een vaste route wandelen of rijden. Door gewoontes ben je bijvoorbeeld in staat om de tafel te dekken zonder er bij na te denken of iets te vergeten. Het "programma" zorgt er wel voor.

Op zich zijn gewoontes helemaal niet schadelijk. Nog sterker, zonder dit zouden we nauwelijks kunnen leven. Je zou anders iedere dag alles opnieuw moeten uitvinden. Maar veel gewoontes zorgen wel voor beperkingen in het leven. Iedere dag ongeveer hetzelfde doen, of altijd naar dezelfde plek op vakantie gaan, veroorzaakt toch een bepaalde sleur in het leven. Af en toe moet men over bepaalde vastigheden eens gaan nadenken of er geen variatie mogelijk is. Er zijn veel meer mogelijkheden dan je denkt.

Doordat gewoontes in onze hersenen vastliggen, kan het soms moeilijk zijn om er van af te komen. Maar mogelijk is het altijd. Het is vaak het makkelijkste om er maar aan toe te geven, want anders ontstaat irritatie of onrust (let er maar eens op). Aangezien gebeurtenissen in de hersenen geschieden via zogenaamde hersenlijnen, kun je het vergelijken met een bospad. Door telkens dezelfde route te volgen, ontstaat een bepaald vastliggend traject. Hoe duidelijker dit vastligt, des te moeilijker zal men er weer van af kunnen wijken. Dit geldt voor bospaden en voor gewoontes.

Om van een vervelende gewoonte af te komen, is vaak veel doorzettingsvermogen voor nodig. Blijft men alert hierop, dan zal een gewoonte na verloop van tijd slijten. In het begin is dat het moeilijkste, want het pad moet weer dichtgroeien. Het is maar net wie de sterkste is, de gewoonte, of de eigen wil. Let er vooral in tijden van spanningen extra op, want gewoontes komen dan wat makkelijker terug.

Daarom is het belangrijk dat verkeerde gewoontes niet kunnen ontstaan. Voor je het weet heb je iets waar je maar moeilijk weer van af komt. Van roken is door onderzoek bijvoorbeeld bewezen dat het grootste probleem om er van af te komen is het doorbreken van de gewoonte. Het is niet de behoefte aan nicotine, want de wetenschappers hebben geen stoffen ontdekt die duiden op lichamelijke afhankelijkheid.

Gewoontes, we zouden niet zonder kunnen, maar in sommige gevallen zou het beter zijn van wel.

Wil je aanvullende informatie: